2007-05-16

Emozioak, barneko bulkadak


emotion Originally uploaded by bambino333.
Emozioak oharkabeko bulkadak dira; inguruko estimuluei erantzun bezala sortuak direnak, izaki bizidunetan zein animalietan sentimenduak eragiten dituztenak eta erreakzio automatikoko jokaerak pizten dituztenak.

Emozioek indar izugarria dute. Beraien bidez gure inguruan gertatzen dena hautematen dugu eta ihardutera bultzatzen gaituzte. Beraz, eguneroko bizitzan moldatzeko balio dizkigute. Esaterako, beldurrak arriskutik babesten gaitu, amorruak zapalketari aurre eginarazten digu, tristurak laguntzen digu galdu dugun objektuarengandik edo pertsonarengandik banatzen,...

Hori dela eta, emozioen oinarrizko sei maila aurkitzen ditugu:
  1. Beldurra
  2. Sorpresa
  3. Nazka
  4. Haserrea
  5. Poza
  6. Tristura
Paul Ekman- ek, gainera, aurpegiko adierazpenen ikerketaren bidez, frogatu du oinarrizko emozio horiek unibertsalak direla. Hau da, kultura guztietan berdinak direla.
Baina emozioen katalogoa askoz zabalagoa da. Senti dezakegu ere inbidia, kulpa, urguilua, amorrua, lotsa, asperdura,...
Sentimendu bakoitzak badauka paper handia egiteko.

Askotan entzun izan dugu irudi batek mila hitz baino gehiago balio duela edo, aurpegia arimaren islada dela; eta ez zaie arrazoirik falta. Aurpegia gogo-aldarteei buruzko informazio iturri bat da, eta gorputzak ere emozioak komunikatzen ditu mugimendu eta jarreren bitartez.

Haurrak, emozioei dagokionez, ez dira kikiltzen. Beraiek adierazten dituzte sentimenduak oso erraz eta naturaltasunez, modu burutsuan edo bizian.
Baina hasieran ez dakite zer den sentitzen dutena, ez dakite hitzez adierazten, emozioen formatu linguistikoa garatu behar dutelako oraindik.
Hizkuntzak bi funtzio garrantzitsu betetzen ditu hor: alde batetik, kontzientzia hartzea. Kapaza bazara "beldur naiz" esateko, horrek zuzenean adierazten du kontziente zarela sentitzen duzunaz, eta prest zaudela horri aurre egiteko. Eta, bestetik, erlaxatzea. Emozioa izendatzearekin bakarrik tentsioa deskargatzen ari zara, eta horrek ahalbidetzen dizu gerorako neurriak hartzea.

Beraz, helduon papera haurrei kontzientzia hartzen laguntzea da, besteak beste.

Post honetan zenbait informazio idazteko hik hasi aldizkarian 2005eko urrian argitaratutako 101.zenbakiaren erreferentzia izan dut.

2 comentarios:

Unknown dijo...

Aupa Izaskun.
Hik hasi aldizkaria sarean dago. Interesgarria litzeteke horra ere link bat egitea.

Izaskun dijo...

Aupa Carlos.
Bisitatutako orrialdetan lotura bat jarrita neukan hik hasi aldizkarira, baina orain beste bat jarri dut zuzenean artikulu horretara joateko.
Eskerrik asko.